سبزیجات و میوهای الوده به کودشیمیایی

سبزیجات و میوهای الوده به کودشیمیایی

همشهری-تغذیه گیاهان با کود شیمیایی و رعایت‌نکردن اصول علمی در تولید میوه و سبزی در ایران به مرز هشداردهنده‌ای رسیده است

به گونه‌ای که کارشناسان درباره آثار و پیامدهای منفی آن بر سلامت شهروندان اظهار نگرانی می‌کنند به طوری که سطح بهداشت در کشور به122 که بسیار بسیار پایین است رسیده ودر ادامه با اصلی ترین خطرات این کودها و اقدامات دولت جمهوری اسلامی با این مشکل بیشتر اشنا میشوید......

دکتر محمد جعفر ملکوتی، رئیس مؤسسه تحقیقات آب وخاک کشور و چهره ماندگار سال‌87 و دکترثوابقی فیروزآبادی رئیس دانشکده مهندسی آب و خاک دانشگاه تهران و دکتر علی اکبر حاج آقا محمدی فوق تخصص گوارش و کبد در گفت‌وگو با همشهری در باره سرطان‌زابودن میوه‌ها و سبزیجات پرورش‌یافته با کودهای شیمیایی سخن می‌گویند.

دکتر محمدجعفر ملکوتی، چهره ماندگار سال‌87 به همشهری می‌گوید: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (7002)، رتبه بهداشتی جامعه ایران بسیار پایین (‌122) است که علت اصلی آن سوء‌تغذیه و نهایتا عدم رعایت اصول مصرف بهینه کود در مزارع و باغ‌هاست و وجود میوه‌ها و سبزیجات به‌ظاهر درشتی که فاقد طعم و خاصیت‌های چند دهه پیش خود است، ناشی از استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و باقی‌ماندن ترکیبات آنها در محصولات است.

وی می‌افزاید: یارانه 008 ‌میلیارد تومانی دولت به کود و سموم دفع آفات در حقیقت دادن یارانه به یک سم مهلک و مخاطره‌انگیز برای سلامت جامعه است.

به گفته وی با اطمینان می‌توان اذعان داشت که بسیاری از سبزیجات و میوه‌ها، به نیترات و کادمیم به‌عنوان ٢عامل بیماری‌زا و سرطان‌زا آلوده است.

این در حالی است که قانون مصوب سال‌87 برای دادن یارانه به کودهای آلی که ضرری برای انسان و محیط زیست ندارد هنوز اجرایی نشده است.

به بیان دکتر ملکوتی همبستگی تنگاتنگی بین سلامت خاک و امنیت غذایی وجود دارد. امروزه علت شیوع انواع بیماری‌ها را در پایین بودن کیفیت خاک‌های زراعی و برنگرداندن مجدد عناصر غذایی برداشت‌شده از خاک، به‌ویژه ریزمغذی‌ها می‌دانند.

رابطه خاک ، گیاه و انسان

دکتر ملکوتی که با اصلاح فرمول کود، موفق به کسب مقام نخست کشاورزی آکادمی علوم جهان سوم شده می‌افزاید: تحقیقات 03 ساله ما ثابت کرده‌ است که رابطه تنگاتنگی بین خاک سالم، گیاه سالم و انسان سالم وجود دارد و منشأ اکثر کمبودها و بیماری‌های انسانی به سوء‌تغذیه برمی‌گردد.

تغذیه نامتعادل گیاهی که متأسفانه امروزه گریبانگیر بخش کشاورزی ما شده است، منجر به ایجاد عوارض زیادی در جامعه ایرانی مانند ریزش مو، بداخلاقی، سرماخوردگی‌های مزمن، کم‌حوصلگی، خستگی مفرط، درد مفاصل، پوسیدگی دندان، کوتاهی قد، افسردگی، کم خونی، ایمنی پایین بدن و سرطان‌های دستگاه گوارش شده است.

به گفته وی با وجود اصلاح فرمول کود، با اعمال سیاست‌های نادرست از سال‌83 کود اوره- فسفر کود اصلی مورد استفاده در کشاورزی شد.

کودهای فسفر وارداتی به‌دلیل داشتن کادمیم به میزان 03 میلی‌گرم در کیلوگرم کود از نظر سلامت مناسب برای استفاده نیست درحالی که در سال‌85 دو برابر میزان بهینه مصرف یعنی یک میلیون تن وارد شد و به تبع آن 30 تن کادمیم اضافه وارد محصولات کشاورزی و آب‌های زیرزمینی شد که اگر میزان آن در انسان به02 میلی‌گرم برسد کلیه‌های انسان از کار می‌افتد و اگر در مقادیر کم و به‌تدریج وارد بدن شود موجب سرطان و کوتاهی قد می‌شود؛

این در حالی است که محصول کارخانه‌‌های داخلی تولید کود که فاقد کادمیم است در چند سال گذشته یا تعطیل و یا محصول آن صادر شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که «فکر می‌کنید بیماری‌های جدید چگونه به وجود آمده و چرا سرطان‌ها زیاد شده است؟» می‌گوید: به علت مصرف بی‌رویه کودها و سموم دفع آفات شیمیایی و اینکه نمی‌دانیم چه موقع اثر آن در محصولات از بین می‌رود.

به نظر من اگر کود وارد نکنیم و از کودهای تولیدی استفاده کنیم به مقدار بسیار زیادی به محیط زیست و سلامت خود کمک کرده‌ایم.

برای اینکه از مصرف بی‌رویه کود جلوگیری کنیم باید یارانه را از کودها برداریم. دولت کودهای اوره - فسفات را با یک‌ششم هزینه وارداتی در اختیار کشاورزان می‌گذارد و کشاورزان نیز به‌طور بی‌رویه از این کودها استفاده می‌کنند چراکه ارزان و در دسترس است؛

در حالی که این یارانه باید صرف تولید بهتر و باکیفیت‌تر محصول شود. بیش از 80‌درصد کودهای مصرفی در کشاورزی را کود اوره- فسفر تشکیل می‌دهد و این ترکیب شیمیایی اکنون تبدیل به بزرگ‌ترین سم مهلک جامعه ما شده است؛

چراکه استفاده زیاد از این کودها به‌دلیل داشتن کادمیم و نیترات، باعث سرطان‌زایی می‌شود.

در واقع این عناصر و ترکیبات، جذب محصولات کشاورزی، سبزیجات و به‌ویژه سبزیجات غده‌ای مثل سیب‌زمینی و پیاز می‌شود؛

به همین دلیل در بیشتر اوقات متأسفانه میزان کادمیم و نیترات در محصولات کشاورزی و سبزیجات بسیار بیشتر از سطح استاندارد است و این محصولات، طعم خوب و کیفیت بالای قدیم را ندارد.

کود سرطان‌زا

وی پس از برشمردن موارد نادیده‌گرفتن توصیه‌های کارشناسان توسط دولت تصریح می‌کند: با کمک بخش خصوصی و برای جلوگیری از ابتلا به سرطان در نتیجه تجمع نیترات در بدن، کود اوره با پوشش گوگردی تولید شد که به‌دلیل عدم حمایت دولت، کارخانه آن تعطیل شد.

ما چند سال پیش به معاونت ترویج کشاورزی توصیه کردیم که در انتخاب تولیدکننده نمونه تنها کمیت و میزان برداشت در هکتار را در نظر نگیرند بلکه کمیت را در کنار کیفیت بسنجند و براساس آن کشاورز نمونه را انتخاب کنند؛

حتی ما پیشنهاد سنجش رایگان کیفیت سبزیجات را با ارزیابی میزان کادمیم و نیترات در آنها داده بودیم اما در کمال تأسف هیچ توجهی به پیشنهادهای ما نشد و حتی خود دست‌اندرکاران هم اهمیتی به این موضوع نمی‌دهند و میزان این ترکیبات سرطان‌زا را در محصولات نمی‌سنجند که نتیجه آن افزایش ابتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش است.

عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر سیاست‌های توسعه پایدار اظهار می‌کند: متأسفانه با تغییر مدیریت اجرایی کشور، کارهای زیربنایی انجام‌شده در بخش مصرف بهینه کود نیمه‌کاره رها شد و چند سال است که به تعطیلی گراییده است؛

با این حال من امیدوارم با رعایت اصول مصرف بهینه کود در مزارع و باغ‌ها، افزون بر افزایش 25‌درصدی عملکرد، کیفیت محصولات کشاورزی و به تبع آن سطح سلامت افراد جامعه نیز ارتقا یابد و با عملی‌کردن امر غنی‌‌سازی در مزارع و باغ‌ها، علاوه بر نیل به تولید پایدار، خودکفایی نسبی و تولید محصولات سالم، رتبه بهداشتی جامعه‌ ایران که در حال حاضر متأسفانه بسیار پایین است، ارتقا یافته حداقل 2 رقمی شود.

دکترثوابقی فیروز آبادی، رئیس دانشکده مهندسی آب و خاک دانشگاه تهران نیز در گفت‌وگو با همشهری یادآور می‌شود: مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی در اراضی کشاورزی سبب افزایش غلظت نیترات در آب‌های زیرزمینی و شرب، کاهش کیفیت محصولات کشاورزی و افزایش بیماری‌های سرطانی در کشور می‌شود.

نظارت بی‌نظارت

دکتر علی‌اکبر حاج‌آقامحمدی فوق‌تخصص گوارش و کبد مرکز آموزشی - درمانی بوعلی‌سینای قزوین نیز در همین باره به همشهری می‌گوید: یکی از عوامل تجمع بیش از حد نیترات در بدن، مصرف بیش از حد کودهای نیتراته است که هم از طریق مصرف سبزیجات و صیفی‌جات و هم از طریق آب‌های آلوده زیرزمینی وارد بدن می‌شود که یک عامل مهم در بروز سرطان معده است.

نیترات واردشده به بدن توسط میکروب‌های معده تبدیل به ترکیب نیتروز آمین‌ می‌شود که‌ یک‌ ماده‌ سمی‌ خطرناک‌ و سرطان‌زاست‌.

وی با اشاره به این موضوع یادآوری می‌کند که در کشورهای پیشرفته با نظارت سختگیرانه بر مصرف بهینه کود و کنترل و سنجش دقیق از ورود یا مصرف محصولات و سبزیجاتی که میزان این ترکیبات خطرناک در آنها بیش از حد استاندارد است جلوگیری یا آنها را معدوم می‌کنند؛ در حالی که در ایران نظارتی بر میزان مصرف کود نمی‌شود.

گشنیز

گشنیز

خصوصیات گیاهی:

گشنیز گیاهی یکساله و علفی به ارتفاع 30 تا 60 سانتیمتر بوده و دارای دو نوع برگ که نوع اول در قاعده ساقه دارای پهنک با لوبهای دندانه ای عمیق و نوع دوم برگ در قسمت فوقانی ساقه دارای پهنک باریک و رشته ای است. گلهای آن سفید رنگ و کوچک بوده و گل آذین آن به صورت چتر مرکب است. میوه آن فندقه گرد با عطر فراوان است. وزن هزار دانه آن 6 گرم است. این گیاه دگرگشن بوده و عمل گرده افشانی توسط حشرات انجام می شود.

قسمت دارویی میوه (بذر) است.

مواد موثره و ترکیبات شیمیایی:

این گیاه دارای اینالول ژرانیول لیمونن پی نن بورنئول سینئول کامفور و استات ژرانیول می باشد و میزان اسانس بذر آن 1 در صد می باشد.

خواص درمانی و موارد مصرف:

مصرف گشنیز معده را تقویت و هضم غذا را آسان می کند. ضد نفخ باکتری انگل و قارچ است . حافظه را تقویت می کند. در درمان رماتیسم نقرس و کوفتگی موثر است. از آن به منظور درمان سرخک تشنج صرع و افسردگی استفاده می شود. اسانس آن در صنایع آرایشی بهداشتی غذایی تولید نوشابه نقل سازی و دارویی کاربرد دارد و در ترکیب داروهای گیاهی از قبیل پودر کارمیناتیف قطره کارمنیت و قرص سی لاکس بکار می رود.

روشهای مصرف:

از این گیاه بصورت پودر قطره قرص عرقیات پماد و اسانس استفاده می شود.

سازگاری:

این گیاه در سراسر جهان کشت و کار شده و تا دمای 18 درجه زیر صفر را تحمل می کند چون گیاهی نور پسند است کشت آن در کشورهایی که از نور خورشید بیشتری بهره مند هستند موفقیت آمیزتر است. طول دوره رشد آن حدود 4 ماه بوده و در این مدت به 1400 تا 1500 ساعت روشنایی نیاز دارد.

درجه حرارت مطلوب آن حدود 18 تا 20 است. کشت آن در استان اصفهان امکانپذیر و قابل توسعه می باشد. گلهای آن در خرداد ماه تشکیل شده و جهت گرده افشانی نیاز به حشرات دارد و میوه ها نیز اواخر مرداد و اوایل شهریور می رسند.

آماده سازی زمین و کوددهی:

به منظور کشت گشنیز در فصل بهار باید در پاییز سال قبل کودهای دامی پوسیده و کودهای شیمیایی (فسفاته و پتاسه) به زمین اضافه کرد و زمین را شخم زده و آماده کشت نمود. میزان کودهای شیمیایی مورد نیاز به ترتیب کود فسفاته 120 کیلوگرم کود پتاسه 50 کیلوگرم و کود ازته 100 کیلوگرم در هکتار می باشد.

زمان کاشت:

زمان مناسب کاشت آن در اوایل فروردین بوده که دمای خاک تا عمق 6 سانتی به 7 درجه بالای صفر می رسد. میزان بذر لازم در هر هکتار 16 تا 20 کیلوگرم است که بهتر است قبل از کاشت بذور را 24 ساعت در آب خیساند. عمق کاشت بذر حدود 5 سانتینتر و تعداد بوته لازم در هر متر مربع 15 بوته است. تراکم زیاد باعث افزایش خسارت سفیدک پودری می شود.

در کشت گشنیز علاوه بر روش دستپاش می توان از دستگاه خطی کار غلات استفاده نمود. کشت آن بصورت کرتی یا جوی پشته انجام می شود.

عملیات داشت:

از جمله عملیات داشت دفع علفهای هرز مبارزه با آفات و بیماریها از قبیل سفیدک پوردی فوزاریوم لکه برگی و شته ها اشاره کرد. همچنین جهت کاهش خسارت سفیدک پودری می توان فاصله بین دفعات آبیاری را افزایش داد.

برداشت:

از آنجایی که میوه های گشنیز بطور همزمان نمی رسند بایستی عملیات برداشت را طی دو مرحله انجام داد. هنگامیکه 30 تا 40 درصد میوه ها رسیدند ساقه های حامل بذر را بطول 20 تا 25 سانتیمتر بریده و روی زمین پهن می کنند تا خشک شده و بوجاری نمایند.

این گیاه تقریبا 4 ماه پس از کاشت آماده برداشت می شود. پس از بوجاری اگر دانه ها دارای رطوبت بالای 12 درصد باشند باید بذور مورد نظر را در دمای 40 درجه خشک خشک نمود. میزان عملکرد بذر گشنیز حدود 1 تن در هکتار است. بذر آن صادراتی بوده و سالانه به میزان قابل توجهی به خارج از کشود صادر می شود

تلفات پس از برداشت میوه و سبزی

تلفات پس از برداشت میوه و سبزی در ایران و مقایسه آن با دیگر کشورهای آسیایی و راه های کاهش آن:

تلفات پس از برداشت میوه و سبزی

در ایران و مقایسه آن با دیگر کشورهای آسیایی و راه های کاهش آن

 مشکلات مراحل تولید و پس از تولید میوه ها و سبزیها

تلفات میوه و سبزی موجب هدررفتن منابع مختلف و از جمله منابع آب، خاک، نیروی انسانی، وقت و به طور کلی امکانات اقتصادی- اجتماعی کشور می شود. برخی از مشکلات در مراحل تولید و بعد از تولید وجود دارد که اثر نامطلوب بر سلامت انسانها دارد و اگرچه تلفات آن و اثرات نامطلوب آن از تلفات اقتصادی به مراتب بیشتر است، ولی آن گونه که باید ظاهر نیست واز چشم اکثر آحاد جامعه پوشیده

می ماند. این مشکلات عبارتند از : آلودگیهای میوه و سبزی که شامل آلودگی به فلزات سنگین چون سرب، جیوه، کادمیوم و غیره است. باقیمانده حشره کشها، علف کشها و قارچ کشها در میوه ها و سبزیها و آلودگی به پاتوژن ها و توکسین های حاصل از میکروارگانیسمها. در این قسمت به مواردی از این مشکل اشاره می شود.

- آلودگی میوه و سبزی به فلزات سنگین

جوادی و همکاران (1991 ) گزارش کرده اند آب زاینده رود دارای 1 تا 2/7 قسمت در بیلیون آلودگی به جیوه است. این آب برای کشاورزی و از جمله باغات میوه و سبزی اطراف زاینده رود استفاده می شود.

شاید بررسی کافی نسبت به زهاب فاضلاب تهران که به طرف جنوب تهران سرازیر می شود و در نهایت به مصرف کشاورزی می رسد و آلودگیهای آن در ارتباط با میوه و سبزی صورت نگرفته باشد. این آبها می توانند منشاء انتقال آلودگیهای مختلف به میوه ها و سبزیها باشند. در هر صورت باید نسبت به این نوع آلودگی و جلوگیری از آلوده شدن آبهای سطحی و زیرزمینی مخصوصاً آنها که در سیکل استفاده انسان قرار می گیرند جلوگیری شود.

- امکان آلودگی میوه ها و سبزیها به سموم آفت کش

سالانه حدود 5/2 میلیون تن حشره کش در دنیا مصرف می شود. حدود 89 درصد آن در کشورهای در حال توسعه مصرف می شود و مقدار مصرف این ترکیبات شیمیایی در کشورهای در حال توسعه 13 برابر کشورهای توسعه یافته است.

طبق گزارش WHO مسمومیت های ناشی از حشره کش ها از سال 1972 تا 1982 از نیم میلیون به یک میلیون نفر افزایش یافته است. از میان این عده 20.000 نفر جان خود را از دست داده اند. حدود 25000 تن حشره کش در ایران مصرف می شود و در بعضی از موارد، ترکیباتی چون متالاکسیل و تیومتون برای میوه ها و سبزیها استفاده می شود که مجاز نیست. مصفی ( 1982 ) گزارش کرده است که بیشتر از دو هفته طول می کشد تا مقدار این حشره کش ها در خیار به نیم میلی گرم در کیلوگرم برسد، ولی برخی از تولید کنندگان خیلی زودتر از این زمان محصول خود را برداشت کرده و به فروش می رسانند. بعضی از تولید کنندگان محصولات برداشت شده را به قارچ کشها آغشته می کنند که اثرات نامطلوب بر سلامت انسان دارد. استفاده از حشره کش برای کنترل آفات لازم است. ولی باید تحت کنترل دقیق تر و با روش های علمی تر صورت گیرد تا موجب اثرات نامطلوب بر سلامت جامعه نشود. برای رسیدن به چنین شرایطی نقش ارگانهای دولتی مسئول بسیار اهمیت دارد. آموزش کشاورزان و کسانی که در زمینه های مختلف کشاورزی و از جمله پس از برداشت محصولات کار می کند نیز بسیار مؤثر است.

- آلودگی میوه ها و سبزیها به میکروارگانیسم های بیماریزا با توکسین های آنها

بیماریهایی که از سبزیها و میوه های آلوده به میکروارگانیزمها منشاء می گیرند، زیاد است. عوامل این بیماریها عبارتند از : اسهال، تهوع، شکم درد، سردرد و ... یکی از اصلی ترین بیماریهای ناشی از مصرف غذا آلودگی میوه ها و سبزیها است. آلودگی این محصولات از طریق خاک و کود مصرفی، استفاده از آبهای آلوده و پساب فاضلاب است. سبزیهایی که برای محصولاتی چون سالاد استفاده

می شوند مرحله فرآوری حرارتی ندارند و در نتیجه امکان انتقال آلودگی آنها بیشتر است. با افزایش کودهای حیوانی در تولید محصولات ارگانیک و استفاده از آب های آلوده و پساب ها و آب رودخانه های آلوده امکان آلودگی میوه ها و سبزیها بیشتر می شود.

مایکوتوکسین ها یکی از منابع آلوده کننده برخی از محصولات غذایی و از جمله برخی از میوه ها و سبزی ها هستند. آفلاتوکسین یکی از توکسین های سرطان زا است که امکان تولید آن توسط قارچ اسپرژیلوس فلیوس ( Aspergilus flavous ) روی محصولاتی چون پسته، بادام زمینی، ذرت و ... هست و اثر سرطانزایی بر انسان دارد. امکان انتقال این توکسین از علوفه و مواد غذایی کپک زده به شیر دام و سپس به زنجیره غذایی انسان نیز وجود دارد. متأسفانه کنترل کافی روی این ترکیب مضر در کشور ما وجود ندارد و فقط برای برخی از محصولات صادراتی کنترل می شود. شرایط مراحل پس از برداشت محصولات روی تولید این توکسین بسیار مؤثر است و معمولاً در شرایط حمل و نقل فرآوری و انبارداری این توکسین تولید می شود. اخیراً مراحل فرآوری و نگهداری پسته اصلاح شده و مشکل صادرات پسته از بابت آفلاتوکسین کم شده است، ولی معلوم نیست که پسته های فروش داخل در چه وضعیتی از نظر این توکسین خطرناک است.

- خطر ترکیبات مضر چون نیتریت در برخی از میوه ها و سبزیها

نیتریت و نیترات به طور طبیعی در میوه ها و سبزیها وجود دارد،ولی تجمع بیش از حد آنها در اثر استفاده از کودهای شیمیایی زیادتر از مقدار معمول یا استفاده از نگهدارنده های خاص اثر نامطلوبی بر سلامت سبزیها و میوه ها دارد. نیتریت و نیترات می توانند در سیستم گوارش انسان تولید ترکیبات سرطانزا چون نیتروزآمین کنند و به همین دلیل شورای علوم غذای اروپا مقدار مصرف این ترکیبات را برای انسان محدود کرده است. مقدار مصرف مجاز روزانه برای یون نیتریت 7/3 میلی گرم بر کیلوگرم و برای نیترات 06/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن انسان است. این مقدار برای یک فرد 60 کیلوگرمی 219 میلی گرم نیتریت و 6/3 میلی گرم نیترات در روز است. کشور ما مشکلاتی از بابت صدور محصولاتی چون پیاز و سیب زمینی از این بابت داشته است.

- نتایج و بحث

مقدار دقیق تلفات میوه و سبزی در کشور مشخص نیست. براساس اعدادی که مسئولین کشور ارائه می کنند و اطلاعات منتشر شده بیش از 35 درصد است. مقدار تلفات واقعی برای برخی از محصولات از 35 درصد هم بیشتر است.

ارزش سرمایه گذاری برای کاهش تلفات میوه و سبزی در کشور بالاست و نیاز به

سرمایه گذاری برای آموزش، تحقیق و به کارگیری روشهای تجربه شده توسط دیگر کشورهای تولیدکننده میوه و سبزی وجود دارد.

بخشی از تلفات میوه و سبزی مربوط به مراحل برداشت، حمل و نقل، فرآوری، بسته بندی و نگهداری است و بخشی از آن به علت نابسامانی بازار میوه و سبزی است.

عدم برداشت صحیح میوه و سبزی عدم آماده سازی اولیه در باغ، سردنکردن آنها پس از برداشت، حمل و نقل ناصحیح، عدم جداسازی و درجه بندی، عدم بسته بندی مناسب و نگهداری در شرایط نامناسب موجب تلفات بخش مهمی از میوه و سبزی می شود که در مجموع از 35 درصد تولیدات کشور بیشتر است. بخش مهمی از تلفات به علت توزیع نامناسب در عمده فروشی و مخصوصاً خرده فروشیها صورت می گیرد.

واسطه ها اثر قابل توجهی بر تلفات میوه و سبزی دارند. چون تفاوت قیمت میوه و سبزی در باغ و مزرعه و خرده فروشی بسیار زیاد است و موجب می شود که در هر صورت واسطه ها سود ببرند و نیازی به حفظ و نگهداری و توزیع صحیح میوه و سبزی احساس نکنند. به عبارت دیگر، چون سود کلانی نصیبشان خواهد شد و لزومی برای سرمایه گذاری نسبت به امور حمل و نقل، بسته بندی و نگهداری در شرایط مطلوب نمی بینند شرایط پس از برداشت را بهبود نمی دهند. در بعضی از سالها در موقع برداشت سیب زمینی و پیاز قیمت آنها آن قدر پایین است که برای کشاورز صرف نمی کند برداشت کند و در فصولی که تولید وجود ندارد قیمتها چند برابر می شود.

ضرورت دارد دولت در زمینه های آموزش، تحقیق و همچنین تشویق بخش خصوصی برای امور بعد از برداشت میوه ها و سبزیها برنامه ریزی بهتر و سرمایه گذاری بیشتری داشته باشد.

کشور هند برنامه خاصی برای جمع آوری شیر از تولید کنندگان ایجاد کرده بود که ایران نیز چیزی مشابه آن را در کشور به وجود آورده است. یکی از بازارهای جدید ایجاد شده در شهر دهلی نو و کنار بازار Mother dairy بازار میوه و سبزی است که به روش علمی ایجاد شده و اثر بسیار زیادی روی کاهش تلفات میوه و سبزی دارد.

کشورهای فیلیپین و تایوان نیز برنامه های خاصی را برای جمع آوری و بسته بندی و صادرات محصولات میوه و سبزی خود ایجاد کرده اند.

برنامه ریزی برای آموزش تولید کنندگان و توزیع کنندگان نیز موضوع دیگری است که باید در کشور در اولویت قرار گیرد.

نظارت بر سلامت میوه ها و سبزیها بسیار ضروری است و اگر در این زمینه نیز سرمایه گذاری شود، اثرات آن بر سلامت انسان ها بسیار حائز اهمیت بوده و به دلیل فراهم شدن زمینه بهتر صادرات ارزش زیادی برای کشور خواهد داشت.

دولت باید برای ایجاد زنجیره های غذایی سرد میوه وسبزی برنامه ریزی کرده و بخش خصوصی را برای ایجاد آنها تشویق و ترغیب نماید. یکی از مشکلات صادرات میوه و سبزی نبودن چنین زنجیره های سرد برای امور بعد از برداشت میوه و سبزی است.

ایجاد بازارهای محلی درست طراحی شده و دارای نظارت و هدایت کافی مؤثر است، در صورتی که این بازارها به گونه ای برنامه ریزی شوند که نقش واسطه ها کم رنگ تر شده و جایگاهی برای به کارگیری دانش آموختگان دانشگاهی در این بازارها فراهم شود. برای این منظور باید همراه با ایجاد بازار ضوابط هدایت کننده و آموزش های ارتقاء دهنده شرایط ارائه میوه و سبزی نیز صورت گیرد.

کشور ما در زمینه های تولید محصولات سردسیری و نیمه گرمسیری مزیت بالایی دارد و اگر برنامه ریزی خوبی صورت گیرد می تواند بخشی از بازارهای میوه و سبزی منطقه را در دست گیرد. البته باید در همه زمینه ها به صورت علمی و آگاهانه عمل کرد و گرنه دیگر کشورها موفق تر خواهند بود.

برخی از کشورهای آسیایی مراکز جمع آوری محصولات میوه و سبزی ایجاد کرده اند و همراه با جمع آوری محصولات و فرآوری و صادرات آن آموزش های لازم از قبیل چگونگی مبارزه با آفات و بیماریهای میوه و سبزی به نحوی که قابل صادر کردن باشد به آنها ارائه می دهند. کشاورزان نیز به علت اطمینان از فروش محصولات خود با قیمت مناسب به راهنمائیهای آنان توجه کرده و نظرات این مراکز را به کار می بندند.

فرمول تولید سبزیجات به روش تجاری-کشت هیدروپنیک

فرمول تولید سبزیجات به روش تجاری-کشت هیدروپنیک:

میزان (cg در 100 گالن آب)                                 

منبع   

Johnson      

Jensen        

Larson        

Cooper

نیتروژن        

105   

106   

172   

236

فسفر   

33     

62     

41     

60

پتاسیم  

138   

156   

300   

300

کلسیم  

85     

93     

180   

185

منیزیم 

25     

48     

48     

80

گوگرد 

33     

64     

158   

68

ریز مغذیها                                    

بر      

0/23  

0/46  

1       

0/3

مس    

0/01  

0/05  

0/3    

0/1

آهن    

2/3    

3/8    

3       

0/1

منگنز 

0/26  

0/81  

1/3    

2

مولیبدن

0/007

0/03  

0/07  

0/2

روی   

0/024

0/09  

0/3    

0/1