خوشاریزه:

دانستنیهای علمی :  گیاهی از تیره چتریان است. خوشاریزه بومی ایران می باشد. این گونه در هیچ منطقه ای تشکیل تیپ گیاهی مستقل نمی دهد و همواره به عنوان گونه همراه مشاهده می گردد.  لازم به ذکر است که دوره فنولوژی این گونه بسیار دیرتر از سایر گونه های اسانس دار می باشد به طوری که تا اواسط مرداد این گونه در رشد رویشی می باشد و در اوایل شهریور ماه دوره گل دهی و در اواخر شهریور دوره بذر دهی آن می باشد.

خصوصیات ظاهری : خوشاریزه گونه ای پایا و  خاردار است . ساقه به ارتفاع 55-20سانتی متر، منفرد ، از قاعده منشعب ، با شاخه های شیاردار ، محکم ، برگ های قاعده ای درشت و گوشتی ،  1تا 2 بار شانه ای، با 2 تا 6 زوج تقسیمات گسترده با قطعات پهن یا مثلثی باریک و در انتها خاری شده، برگ های ساقه ای کوچک تر، در انتها خاری شده ، کامل یا سه بار تقسیم شده .  چترها متعدد ، برگه 4-2عددمثلثی ، سرنیزه ای ، نوک تیز، مساوی یا نامساوی ، شعاع های چتر5- 3شعاع به طول 15-5 میلی متر، مساوی یا نامساوی است.  برگک کما بیش 8 عدد ، نوک تیزف نامساوی کاسه گل با دندانه های نوک تیز، جام گل نامشخص، مایل به زرد ، میوه مستطیلی گلابی فاقد پره می باشد.

شرایط محیط رشد:  خوشاریزه باید از لحاظ نوری در شرایط نور کامل بوده و روشن باشد.  آبیاری متوسط انجام گردد و خاک از زهکشی خوبی برخوردار باشد.  بهترین رویشگاه از نظر فراوانی این گونه در منطقه وشنوه (غرب ایران) با فراوانی 35%بیشترین فراوانی را داراست.  اطلاعات جزئی راجع به احتیاجات این گونه گیاهی در دسترس نمی باشد.   معمولا بصورت وحشی رشد دارد.

خواص درمانی و کاربردها:  دارای خاصیت ضد قارچی و همچنین ضد باکتری می‌باشد.   در بعضی از مناطق ایران از جمله اطراف شهر کرد از گذشته با کشف خاصیت ضد کپک این گیاه برای جلوگیری از کپک زدن و همچنین خوشبو کردن، این گیاه را روی ترشی و پنیر می ریخته اند.  قسمت مورد استفاده: برگ ، گل خواص درمانی : گیاهی دارویی، خوراکی است که بهصورت خشک همراه با ماست و دوغ به عنوان خوشبو کننده مصرف می شود.  در تحقیقی مشخص گردید که افزایش غلظت اسانس این گیاه سبب تشدید خاصیت ضد باکتریایی و همچنین مشخص شد که این عصاره درغلظت های کم خاصیت باکتریواستاتیکی بازدارندگی از رشد دارد .  از این گیاه به عنوان چاشنی غذایی و معطر کردن استفاده می شود.

نحوه تکثیر گیاه : با کاشت بذر در زمین اصلی می توان به کشت آن اقدام نمود.