باتوجه به اینکه بهترین نوع پسته جهان در کشور ما وجود دارد، ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان مهم پسته در جهان به حساب میآید
پسته نه تنها در 2نوع خام و بو داده از جمله اجزای مهم آجیلهای شور و شیرین است، بلکه نوع تازه آن نیز – که در اواخر تابستان و اوایل پاییز به بازار میآید – طرفداران بسیاری دارد.
علاوه بر این مغز آن به صورت خرد و آسیابشده در پخت بسیاری از شیرینیها و کیکها و همچنین به صورت خلالی برای تزئین بعضی از پلوهای مخلوط مانند شیرینپلو، مرصع پلو، هویج پلو و غیره مورد استفاده قرار میگیرد. در ضمن از پوست نرم و تازه آن نیز مربایی خوشمزه درست میکنند.
مغز پسته از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و برای افراد گرم مزاج مناسب نیست.
پسته بسیار مقوی است و حاوی ویتامین های ب ،۱ ب 3، ویتامین E بوده و املاح مغذی شامل آهن، پتاسیم، فسفر و کلسیم را داراست.مغز پسته به دلیل دارا بودن آهن، خون ساز است و معمولاً به افرادی که از کم خونی فقر آهن رنج می برند، مصرف آن توصیه می شود.
همچنین آن را تقویت کننده نیروی جسمی می دانند. از دیگر خواص پسته می توان به وجود کوآنزیم کیو۱۰(10Q) اشاره کرد که انواعی از آنتی اکسیدان است و در پیشگیری از بیماریهای قلبی، نافع است.
پسته قادر به برطرف کردن اسهال معمولی و اسهال خونی است و چون حاوی مواد مغذی مناسب به همراه ویتامین ها بوده و کالری بالایی دارد ، مصرف آن به ورزشکاران، دانش آموزان، نوجوانان به خصوص در سنین رشد و به زنان باردار و شیرده توصیه می شود.
پوست سبز پسته تازه نیز خواص متفاوتی داراست. در برخی منابع آن را درمان مناسبی برای رفع بوی بد دهان ذکر می کنند و جویدن آن را برای التیام زخم های داخل دهان مناسب دانسته و برای استحکام لثه ها، مالیدن آن را بر روی لثه سودمند ذکر می کنند.
دم کرده پوست سبز پسته حالت دل به هم خوردگی و استفراغ را از بین می برد. برای رفع سکسکه پوست سبز پسته را دم کنید و یک فنجان از آن بنویشید. مغز پسته حاوی اسیدهای چرب مفید بوده، اما مصرف آن به افرادی که میزان تری گلیسرید خون بالایی دارند، توصیه نمی شود، همچنین به دلیل هضم دشوار آن برای معده مناسب نیست.
برخی از افراد معتقدند که مصرف زیاد پسته، باعث کثیف شدن خون می شود که این به دلیل بالا رفتن ازت در خون است و اشخاصی که دچار ضعف و نارسایی کبد هستند و مبتلایان به بیماریهای نقرس و دیابت و ناراحتی کلیه، باید از خوردن پسته خودداری کنند.
خواص پسته
- پسته طبیعتی گرم و خشک دارد و حاوی مقدار زیادی پروتئین گیاهی، مواد نشاستهای غنی و مواد معدنیای نظیر پتاسیم و منیزیم است که بسیاری از نیازهای بدن را تأمین میکند.
- بعضی محققان عقیده دارند که پروتئین پسته به اندازهای است که میتوان آن را به عنوان جایگزینی برای گوشت و حبوبات دانست. در ضمن روی موجود در آن نیز در رشد سلولها و بافتهای بدن بسیار مؤثر است.
- علاوه بر اینها وجود کلسیم و آهن در پسته سبب شده که این نوع خشکبار نقش بسیار مهمی در استحکامبخشیدن به استخوانها و دندانها و همچنین درمان بیماریهایی نظیر کمخونیهای ناشی از فقرآهن داشته باشد.
خوردن پسته برای افزایش حافظه و تقویت ذهن نیز مفید است ولی باتوجه به اینکه خاصیت چاقکنندگی دارد، اگر رژیم دارید، اعتدال را در مصرف آن رعایت کنید.
- برای رفع طبیعت گرم پسته – که باعث ایجاد کهیر یا دانههای قرمزرنگ پوستی میشود – بهتر است آن را با برگه زردآلو، هلو یا انار ترش مصرف کنید تا گرمی آن، قدری خنثی شود.
- برخلاف خود پسته، پوست آن خاصیت سرد و خشک دارد و مصرف آن برای تقویت معده و قلب توصیه میشود. در ضمن اسهال را نیز برطرف میکند.
علاوه بر اینها برای خوشبوشدن دهان و تقویت لثهها میتوانید پوست تازه پسته را جویده و برای مدتی در دهان نگه دارید.
پسته یکی از اعضای مهم و ثابت آجیل ایرانی است که میزان پتاسیم آن با این جثه کوچک برابر با پتاسیم پرتقال است و به علت داشتن مواد مغذی از اهمیت بسیاری برخوردار است. استان کرمان و شهرستان رفسنجان، مراکز اصلی تولید پسته در ایران بشمار میآیند. چهار نوع پسته در ایران تولید میشود : فندقی، کله قوچی، اکبری و احمد آقایی
خواص پسته ، انواع پسته ، پسته
پسته را هم می توان به صورت خام تازه مصرف کرد و هم به صورت میوه خشک شده.برای اینکه طهم بهتری به این میوه دهند آن را با آب و نک تفت میدهند تا پسته شور را تهیه کنند.
در 100 گرم مغز پسته منابع زیر موجود است :
مواد نشاسته ای 15 گرم
آب 5/2 گرم
پروتئین 20 گرم
مواد چرب 54 گرم
کلسیم 130 میلی گرم
فسفر 500 میلی گرم
آهن 7/5 میلی گرم
پتاسیم 950 میلی گرم
ویتامین آ 230 واحد
ویتامین ب 1 0/7 میلی گرم
ویتامین ب 3 1/5 میلی گرم
خواص داروئی پسته
مصرف پسته در پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی تاثیر بسزایی دارد.همچنین برای آرامش و تنظیم ضربان قلب و آرام کردن اعصاب مفید است و کلسترول بد را کاهش می دهد.
- مغز پسته به علت داشتن آهن خون ساز است و آنهایی که مبتلا به کم خونی هستند باید حتما روزانه مقداری پسته بخورند.
- خوردن پسته نیروی جنسی را تقویت میکند.
- مغز و ذهن را تقویت میکند.
- برای آرامش قلب و آرام کردن اعصاب مفید است.
- برای باز کردن مجاری کبد مصرف پسته توصیه میشود.
- پسته معده را تقویت میکند.
- برای تسکین سرفه مفید است.
- اسهال معمولی و اسهال خونی را درمان میکند.
- جوشانده پوست درخت پسته برای برطرف کردن خارش اعضای تناسلی زنان مفید است.
- جوشانده پوست و برگ درخت پسته برای رفع درد و خارش مقعد مفید است.
پسته چون حاوی مواد مغذی مناسب به همراه ویتامین ها بوده و کالری بالایی دارد ، مصرف آن به ورزشکاران، دانش آموزان، نوجوانان به خصوص در سنین رشد و به زنان باردار و شیرده توصیه می شود
در صورت ادامه مصرف پسته در طولانی مدت میتوان به بهبودهای حاصل شده در فشارخون زمان خواب، واکنش عروق به اضطراب و کنترل فشار قلب امیدوار بود.
مضرات پسته
مغز پسته یکی از منابع غنی اسیدهای چرب مفید است، اما مصرف آن به افرادی که میزان تری گلیسرید خون بالایی دارند، توصیه نمی شود، همچنین به دلیل هضم دشوار آن برای معده مناسب نیست. خوردن زیاد آن باعث گرمی بدن و کهیر و دانه های قرمز رنگ در پوست می شود .برای رفع گرمی و خشکی باید سرکه ، انار ترش و یا برگه زردآلوی ترش مصرف نمود.
خوردن پسته برای اشخاصی که دچار ضعف و نارسایی کبد هستند و مبتلایان به بیماریهای نقرس و دیابت و ناراحتی کلیه مضر می باشد.
مغز پسته از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و برای افراد گرم مزاج مناسب نیست.
خواص پوست سبز پسته
- بهترین دارو رای رفع بوی بد دهان است.
- جویدن آن باعث التیام زخمهای داخل دهان میشود.
- برای استحکام لثه آنرا روی لثه بمالید و یا بجوید.
- دم کرده پوست سبز پسته حالت دل بهم خوردگی و استفراغ را از بین میبرد.
- دم کرده آن برای رفع اسهال مفید است.
- برای رفع سکسکه پوست سبز پسته را دم کنید و یک فنجان از آنرا بنوشید. خواص پوست سفید پسته
خواص پوست سفید پسته
پوست سفید پسته برای بواسیر و بیرون زدن مقعد مفید است . برای درمان این بیماری باید پوست سفید پسته را در آب بجوشانید و آنرا داخل لگنی بریزید وشخصی را که این بیماری را درد برای چند دقیقه در آن بنشیند . باعث تسکین درد و تخفیف بیماری می شود.
خواص پسته ، فواید پسته ، مضرات پسته
روغن پسته
از عصاره مغز پسته، روغن شفاف و زرد رنگی به دست میآید که خواص غذایی و درمانی دارد.
روغن پسته یک مرطوب کننده مطلوب بوده و به سرعت جذب می شود و حالت چسبندگی ایجاد نمی کند و برای ماساژ صورت و بدن گزینه مناسبی است. اسیدهای چرب امگا۶ آن اثر زخم های ناشی از اعمال جراحی را از بین برده و از چین و چروک دور چشم و صورت جلوگیری کرده و از همه مهم تر موها را شفاف می کند. مصرف خوراکی این روغن نیز جنبه درمانی داشته و فسفر آن هوش و حافظه را افزایش و اسیدفولیک آن به رشد و تکامل سیستم عصبی جنین کمک می کند.
مدیریت بهاره باغهای پسته
مبارزه با آفات هرسال باغداران به دفعات مجبور به مبارزه شیمیایی و غیرشیمیایی با انواع آفات میشوند. فصل بهار زمان سبزشدن درختان پسته و گلدهی آنهاست. با شروع سبزشدن درختان پسته، از اواسط اسفندماه فعالیت آفات نیز آغاز میشود. با توجه به حضور همزمان چند آفت در باغ، بویژه در اوایل فصل بهار و مناسببودن زمان مبارزه شیمیایی علیهآفات عمده پسته در این فصل، اول باید دانست کدام آفات اصلی و مهم هستند و کدام را باید در درجه دوم و سوم اهمیت قرار داد، تا برای کاهش تعداد دفعات سمپاشی و در صورت امکان، مبارزة همزمان با برخی آفات خسارتزا، «روش مبارزه» و هم «ترکیب مناسب سم» را انتخاب کرد. در صورت لزوم باید از مخلوطکردن 2حشرهکش (و یا یک حشرهکش و یک قارچکش)، که اختلاط آنها مجاز باشد، برای کنترل همزمان دو یا سه آفت استفاده شود.
پروانه چوبخوار پسته (کرمانیا) با توجه به دوره خروج لاروهای زمستانگذرانِ این آفت، از اوایل اسفندماه و تشکیل پیلههای شفیرگی بر روی سرشاخهها (در شرایط آب و هوایی استان کرمان)، و اوج ظهور و تشکیل شفیرهها در دهه سوم اسفندماه، در صورت زیادبودن جمعیت این آفت در باغ میتوان با توصیه کارشناسان محلی از حدود 20 اسفند تا 5 فروردین ماه با آنها مبارزه کرد.
پسیل معمولی پسته ( شیره خشک)حشرات کامل پسیلهای زمستانگذران، از اواسط اسفندماه در باغهای پسته ظاهر میشوند، و با تغذیه از جوانههای در حال سبزشدن پسته، بر روی آنها تخمریزی میکنند. با توجه به پائینبودن جمعیت نسل اول پسیل، بویژه در طی ماههای فروردین و اردیبهشت، نیازی به مبارزه اختصاصی علیه این آفات نیست و اگر سموم مناسب برای مبارزه با سایرآفات پسته بکار رود، تلفات کافی بر روی جمعیت این آفت نیز خواهد گذاشت. مبارزه اختصاصی علیه پسیل معمولی با توجه به جمعیت و حساسیت ارقام پسته، تقریباً از اواخر اردیبهشت و اوایل خردادماه ضروری است.
شپشک های پسته شپشک واوی، یا شپشک سرشاخه و برگ پسته: دارای 2 نسل در سال است ولی فقط در نسل اول میتوان علیه پورههای سن یک آن مبارزه کرد. مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین واوایل اردیبهشت ( در شرایط آب و هوایی استان کرمان) و همزمان با خروج 70 درصد پورههای سن یک میباشد.
شپشک تنهای(کندهای) پسته: این آفت دارای یک نسل در سال است و تقریباً همزمان با خروج پورههای سنیک شپشک واوی، پورههای سن یک این آفت نیز خارج میشوند. (اختلاف زمانی خروج پورهها 3 تا 4 روز است) مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت، همزمان با خروج 70 درصد پورههای سن یک است. در صورت بالابودن جمعیت هریک از این شپشکها و خسارت شدیدی که وارد میکنند، میتوان حدود 2 هفته بعد از سمپاشی نوبت اول، مجدداً سمپاشی را تکرار کرد.
زنجره پسته( شیره تر)در سالهای گذشته جمعیت این آفت در باغهای پسته خیلی زیاد بود،اما با سمپاشیهای سالهای اخیر جمعیت آن کاهش یافته است. بهترین زمان سمپاشی، هنگام ظهور پورههای آفت است.
سنک های پسته این آفات در چندسال اخیر در اکثر باغهای پسته کشور مشاهده شده است. در اوایل فصل بهار و از مرحله تشکیل میوه تا شروع سختشدن پوست استخوانی میوه پسته، با تغذیه از میوههای نابالغ و حساس، خسارت شدید وارد میکنند. در گذشته باغداران از سم «آندوسولفان» برای مبارزه با این آفت استفاده میکردند، با حذف این سم از لیست سموم مجاز کشور، لازم است از سموم مناسب موجود در بازار با نظر کارشناسان محلی استفاده شود.
سرخرطومی پسته حشرات کامل این آفت که مرحله مهم و خسارتزای آن محسوب میشوند و از جوانههای رویشی و زایشی در حال بازشدن، به شدت شدیداً تغذیه میکنند، از اواخر اسفند و اوایل فروردین بصورت حشرات کامل خاکستری رنگ در باغهای پسته مشاهده میشوند، که لازم است در این زمان با سموم مناسب با آنها مبارزه شود.
سوسک سرشاخه خوار پسته به این حشره در استان کرمان "سوسکو" نیز میگویند. حشرات کامل آفت از اواخر اسفندماه از چوبهای خشک که در آنها بصورت لارو، زمستانگذرانی میکنند خارج شده و به سمت درختان پسته پرواز میکنند. اوج خروج حشرات کامل و ظهور آنها بر روی درختان پسته، اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه است. حشرات بالغ به شاخههای جوان که همان سال رشد کردهاند، حمله میکنند، جوانهها را میخورند واز محل جوانهها دالانهایی به طول 3تا5 سانتیمتر حفر میکنند. با توجه به زیستشناسی این آفت و زمستانگذرانی آن بصورت لارو در داخل شاخههای خشکیده، مبارزه غیرشیمیایی با آن بسیار ساده و اقتصادی است و اگر بطورکامل انجام گیرد به هیچوجه نیاز به مبارزه شیمیایی علیه آن نخواهد بود.
روش مبارزه:
- جمعآوری چوبها و شاخههای خشکشده و شاخههای تازه هرس شده و سوزاندن کامل آنها؛ اجتناب ازانبارکردن چوبها و شاخههای پسته برای مصارف سوختی در مناطق و انبارهای نزدیک به باغهای پسته.
- تلهگذاری با چوبهای نیمهخشکیده و یا تازه هرس شده در ناحیه یقه درختان و یا قراردادن دستههای چوب در زیردرختان به فواصل 100 متر از هم، و سپس، جمعآوری و سوزاندن آنها و جایگزینی دستههای چوب جدید بجای آنها بصورت ماهیانه از اواسطمهر تا اواسط اسفندماه.
مدیریت تغذیه باغ پسته در فصل بهارآغاز فصل بهار همزمان است با شروع رشد درخت پسته، اولین اقدام تغذیهای در این مرحلهدادن کودهای ازت بصورت سرک است. اولین قسط ازت از اواخر اسفندماه تا اواخر فروردین توصیه میشود. البته در صورت امکان دادن قسط اول ازت در نیمه دوم فروردین ماه بهتر از نیمه اول فروردین است. مقدارکود توصیه شده در این مرحله 200 کیلوگرم در هکتار سولفات آمونیوم، یا 175تا 150 کیلوگرم در هکتار اوره برای آبهای شیرین است.
در باغهایی که عارضه لکهپوستاستخوانی سالهای گذشته در آنها مشاهده شده، محلولپاشی کلات کلسیم با غلظت500 تا 750 سیسی در هزارلیترآب دردهه سوم فروردین برای رفع و کاهش خسارت عارضه مؤثر است. بهترین زمان برای شروع محلولپاشیهای تغذیهای، اول اردیبهشت ماه است. در این زمان سطح برگ به اندازه کافی بزرگ شده و نفوذپذیری آن نسبتاً سریع و مناسب است. برای محلولپاشی سعی نمایید از کودهایی استفاده کنید که ترکیب دو یا سه نمونه از آنها، تمام نیاز درخت به عناصر ماکرو و میکرو را پوشش میدهد.
برای کسب نتیجة بهتر لازم است محلولپاشی اول با فاصله زمانی دو تا سه هفته تکرار شود. در خردادماه و قبل از مغزرفتن، دادن نوبت دوم کودهای ازت به میزان 175 کیلوگرم در هکتار، سولفات آمونیوم، و یا 150 کیلوگرم اوره برای اراضی شیرین توصیه میشود. قبل از مغز رفتن، محلولپاشی با کلات پتاسیم و اوره برای جلوگیری از عارضه سوختگی و پوکی مؤثر است.
پسته گونهای گیاه است[. این گیاه در کشورهایی مثل ایران، سوریه، ترکمنستان و غرب افغانستان رشد میکند. تولید پسته در ایران در سال ۲۰۰۵ معادل ۱۹۰،۰۰۰ تن بوده که ایران را در مقام یکم در جهان قرار میدهد. بعد از ایران آمریکا با تولید ۱۴۰،۰۰۰ و ترکیه با تولید ۶۰،۰۰۰ تن در مقام دوم و سوم قرار داشتهاند.[] صادرات پسته ایران در سال ۱۳۸۹ معادل ۱۵۰،۰۰۰ تن بودهاست واژه پسته پارسی میباشد و از طریق زبان لاتین از پارسی وارد زبانهای اروپایی شدهاست.[ تولید پسته در شهرهای رفسنجان، دامغان، یزد، سیرجان کاشت میشود که بیشتر تولید پسته در ایران در شهر رفسنجان میباشد و همچنین پسته دامغان از مرغوبترین پستههای جهان میباشد که طمع و چربی خاصی دارد.[