- تراریوم، به نام های دیگری چون ویواریوم یا ویواریا (vivaria,vivarium) شناخته میشود که البته ویواریوم ها بیشتر برای نگهداری جانوران مورد استفاده قرار میگیرند
- تراریوم یک سیستم نسبتا مستقل میباشد که تنها نیاز به یک بار آبیاری در ماه دارد.
- مشکل نور و روشنایی نیز در تراریوم حل شده. یعنی با سنجش میزان نور در مکان های مختلف نیاز نوری گیاه اندازه گیری و لامپهای کمکی جهت رشد و نمو گیاهان درتراریوم نصب میشود به طوری که میتوان شادابترین گیاهان را در مکانهایی که حتی پنجره هم ندارند نگاهداری کرد .
- ایجاد یک تراریوم ، بوجود آوردن طبیعتی کوچک در نزدیکی ماست که زیبایی آن میتواند برایمان چشم نواز باشد
- آکواریومی از کار افتاده یا یک ظرف شیشه ای نسبتا بزرگ در پشت پنجره یا جایی که امکان استفاده از نور فلورسنت را در دسترس داشته باشد میتواند گلخانه ای کوچک را فراهم کند.
- از تراریوم میتوان برای آموزش بسیاری از نکات علمی به کودکان یا بررسی شرایط خاصی در تحقیق علمی سود برد
- در تراریوم میتوان به جنبه های دیگری از شرایط زیستی و نگهداری گیاه پی برد و آنرا تحت نظر داشت . به عنوان مثال در باغ شیشه ای یا تراریوم میتوانیم همانطور که رویش برگ و ساقه را مشاهده میکنیم ، نظاره گر توسعه و رشد ریشه هم باشیم .
- از تراریوم میتوانیم برای سبز کردن بذر گیاهان یا قلمه و پیاز آنها استفاده کرده و پس از سبز شدن میتوان گیاهان را به محل اصلی انتقال دهیم .
- اگر ظرف تراریوم ما به اندازه کافی بزرگ باشد میتواند نقش بیمارستان را برای گیاهانی که طراوت اولیه خود را از دست داده اند ایفا کند .
- تراریوم محیطی کاملا پاک، ضد عفونی شده ، استریل و بهداشتی و ایزوله است که کوچکترین آلودگی به آن راه ندارد و شما بابت عدم وجود بیماری های گیاهی میتونید خیالتان راحت باشد و مجموعه ای از گیاهان سالم را در کنار هم داشته باشید.
- از مزیتهای دیگر تراریوم میتوان به تنوع گیاهان درون آن اشاره کرد یعنی شما در یک مجموعه میتوانید انواع مختلفی از گیاهان با شرایط محیطی یکسان را داشته باشید برای مثال میتوان از ارکیده و بنفشه آفریقایی نام برد که از زیباترین گیاهان آپارتمانی میباشند.
- در تراریوم ، مقدار خاک ، نور، تعداد و نوع گیاهان در این سیستم با محاسبات دقیق علمی به گونه ای گزینش می شوند که بعد از طراحی و راه اندازی دیگر به رسیدگی زیاد مانند آبیاری مداوم ،کوددهی و تعویض خاک نیاز ندارند .
به طور کلی با تراریوم شما میتوانید طبیعت و آرامش را با تمام زیبایی و اثرات مثبت روحی آن به محیط زیندگی و محل کار خود آورده و از آن لذت ببرید .
تاریخچه:
تراریوم در لغت به معنی باغ شیشه ای است که اولین بار توسط یک پزشک جراح انگلسی بنامNatanail Ward در سال 1829 ایجادشد . البته این کارکاملاً اتفاقی بود و طی یک تجربه ای که هیچ ربطی به باغبانی نداشت دکتر وارد آن را کشف کرد .در واقع او می خواست پرورش دادن و تغییر و تحول پیله ای پروانه را امتحان نمایداما متوجه شد که آلودگی هوای حاصل از کارخانه های لندن که نزدیک منزلش بود مانع از رشد آنها می شود در طی دوره مشابهی دکتر وارد چرخه زندگی پروانه ها را در شرایط طبیعی مورد بررسی قرار داد به این شکل که او شفیره پروانه ای را در یک ظرف مربای قرار داد و سپس مقداری خاک درون آن ریخت بعداز چند هفته دکتر وارد یک گیاه درون آن مشاهده کرد و این گیاه از بذری که درون خاک حاصل شده بود او فهمید وقتی گیاه رطوبت را از طریق سطح برگهایش از دست می دهد رطوبت روی دیواره شیشه تجمع می یابد و شکل آب در آمده و مجدداً به کف ظرف برمی گردد این چرخه پایدار باران
Cycle Rain درون ظرف ، یکسری شرایط ایده ال برای رشد کامل و سالم گیاه فراهم می کند. دکتر وارد فهمید که این پدیده امری ضروری برای بازگشت مقداری از آب به گیاه برای جلوگیری از خشک شدن آن است و بعد از گذشت چند هفته گیاه بدون هچگونه مراقبتی به رشد خود ادامه داد وی نیز دو باغ شیشه ای (تراریوم) کوچک تهیه کرد که در آن سرخس و نوعی گیاه از خانواده غلات کاشته بود و آنها را با کشتی به سیدنی استرالیا فرستاد و در طول سفر که به مدت هشت ماه به طول انجامید و علیرغم تغییرات فاحش درجه حرارت در طول سفر گیاهان به خوبی رشد کردند و صحیح و سالم به استرالیا رسیدند و مجدداً در شرایط مشابهی آنها را به لندن باز گرداند و بیش از یکصد و پنجاه سال پیش این ظروف برای رشد و جابجایی گیاهان مورد استفاده قرار می گرفتند و امروزه نیز خیلی از خزانه داران ، باغبانها ، گیاه بازان از این ظروف برای کشت گیاهان استفاده می کنند و بیشتر جنبه تزئینی دارد .
ترایوم عبارت است از محیطی برای پرورش و نگهداری گیاهان و یابه عبارت دیگر محیطی برای ایجاد ریز اقلیمی با رطوبت بالا برای گیاهان که اکثراً بومی جنگل های مرطوب جنوب و مرکز آمریکا و جنوب شرقی آسیا و آفریقا هستند و عملاً سازگار با هم نیز می باشند و در یک ظرف سربسته رشد می کنند گفته می شود.این محیط با توجه به ویژگیهای یک گلخانه که فضای مرطوب و ایده آلی برای رشد گیاه فراهم می کندطراحی شده است و با توجه به ابعاد آن امکان قرار دادن انواع و اقسام گلها و گیاهان را در اندازه های کوچک و بزرگ در کنار فراهم می کندو چون رطوبت در آن در یک چرخه حفظ می شود به توجه بسیار کمی نیاز دارد پرورش و نگهداری گل وگیاه در این محیط نه تنها به خاطر زیبایی صورت می گیرد بلکه دارای فواید عملی و علمی نیز می باشد از این محیط می توان برای سبز کردن بذر گیاهان مختلف مثل سبزیجات استفاده کرد به این صورت که در داخل آنها به این صورت که در داخل آنها قطعه ای کاغذ از نوع کاغذ های خشک کن و یا قسمتی از یک پوشه غیر روغنی که می تواند رطوبت را رد خود نگه دارد قرار دادو سپس با افزودن مقداری از آب بذر مورد نطر را روی آن کاشت و بعد از آن ظرف راکه واقع محیط مناسب و مساعدی جهت زشد گیاه مورد نطر فراهم آورده را باید در محلی گرم و نسبتاً روشن در حالیکه درب آن را بسته است قرار داد و پس از جوانه زدن گیاه را بایدبه محل اصلی انتقال داد.از تراریوم می توان برای انواع گیاهانی که در محیط طبیعی منازل امکان نگهداری از آنها امکان ندارد استفاده نمود و از طرفی این شیوه مناسبی برای آموزش رشد گیاهان و نحوه اثر متقابل بین گیاه ومحیط به دانش آموزان باشد استفاده از تراریوم بجای یک دسته گل که اصولاً مردم در مناسبت های مختلف بعنوان هدیه به همدیگر می دهند جایگزین خوبی باشد زیرا ار یک طرف بسیار زیبا و طراحی جذاب آن می تواند چشم گیر باشد و از طرف دیگر ماندگاری و دوام بیشتری داشته باشد .
ظروف تراریوم:بطور کلی ظرف مورد استفاده جهت محیط تراریوم دونوع باز و بسته است و اصولاً مواردی که می توان به آن اشاره نمود شامل آکواریوم ، پارچ دهان گشاد ، تنگ ماهی ، شیشه مربا ویا ظروف شیشه ای بدون استفاده در طرح و شکلهای گوناگون می باشد. در یک تقسیم بندی ساده با توجه به شکل ظروف مورد استفاده به سه دسته یا گروه ذیل تقسیم کرد:
• محفظه های چهارگوش
• جامها و محفظه های دهان گشاد و ظروف گرد
• بطریها و ظرفهای که دهانه تنگ دارند و کشت گیاهان درآنها به سختی انجام می گیرد و نیازی به در پوش ندارد .اندازه گیاه عامل مهمی برای اتنخای ظروف می باشد از طرفی ظرف انتخابی باید اجازه نفوذ نور کافی به داخل جهت استفاده گیاه در فرآیند فتوسنتز را بدهد.شیشه هاش مات و رنگی گزینه های خوبی نخواهد بود و در صورتی که از شیشه های رنگی استفاده می شود حداقل سعی کنید شیشه های انتخابی کمرنگ باشد ودر ضمن از گیاهان سایه دوست استفاده شود هرچند در این محیط گیاهان جالبی با این شرایط رشد نخواهندیافت.دقت شود ظرف انتخابی ترک یا خراشیدگی نداشته باشد و قبل از استفاده استرلیزه شود که این امر با آب داغ یا مایع شوینده میسر می شود و اگر ظرف انتخابی درب درا است دقت شود که درب آن مانع ورود و خروج آب شود.بطور کلی ظروف چهار گوش برای تراریوم عالی بوده و کاشت در آنها به دلیل سهولت انجام کار بسیار مناسب است این ظروف دهان گشاد ترین ظرفها برای تراریوم می باشند و اندازه آنها برحسب سلیقه ، نوع کار ، فضا و اندازه گیاه متفاوت می باشد ازطرفی وقتی این ظروف مانند تنگ ماهی ، جامهای دهانه گشاد ویا حبابهای شیشه ای به تراریوم تبدیل می شوند منظره جالبی به خود می گیرند و در واقع اینگونه ظرف ها عمدتاً به خاطر داشتن یک انحنا در قسمت میانی جای کافی برای رشد گیاهان جوان دارند.استفاده ازظرفهای دهانه تنگ یا بطریهای دارای فضای مناسب به دلیل سختی کاشت گیاه درون آنها و معدود و محدود بودن گیاهان و همچنین تنگی درب ورودی به اندازه ظروف دهانه گشاد مرسوم نیستند .
انتخاب گیاه:در تراریوم انتخاب گیاه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد لذا گیاهانی که رشدشان سریع نیست بهترین انتخاب هستند. از طرفی در نظر گرفتن مواد غذایی و نیازهای گیاهی ازجمله آب ، نور،وغیره ... وسازگاری گونه های انتخابی نباید فراموش شود. با این وصف انتخاب گیاهان با ارتفاع ، شکل و رنگ متفاوت منظره ای زیبایی ایجادمی کند از جمله گیاهان که می توان در تراریوماستفاده نمود عبارتند از:بگونیا ، پرسیاوشان ، دیفن باخیا ، دراسنا ، مارانتا ، فیلودندرون، بنفشه های آفریقایی ، برگ بیدی ، سرخس نر ، فیکوس .
همچنین تراریوم میتواند برای نگهداری نوعی جانور باشد و نه فقط نگهداری گیاه. در تراریوم هزاران نوع جانور مختلف از انواع خزندگان مثل انواع مار ها و مارمولک ها و لاک پشت ها و ... تا انواع دوزیستان مثل سمندر ها و قوراغه ها و ... و انواع ماهی دو تنفسی و انواع حشرات مثل عقربو رتیل و هزارپا و پروانه و ملخ و ... نگهداری می شوند. برای هر یک از این جانوران شما باید محیط زیست خاص خود رو به وجود بیاورید. پس بهتر است که اول نوع جانور رو مشخص نمایید و سپس در مورد اندازه ، نوع تراریوم که خشکی باشد یا آبی یا مخلوطی از هر دو ، دمای آن ، انواع وسایل مورد نیاز برای آن و دکوراسیون آن تحقیق نمایید. شما برای ساختن تراریوم جانوری ، احتیاج به سفارش یک آکواریوم دارید ، باز هم با توجه به نوع جانوری که قصد نگهداری دارید ، ممکنه احتیاج به درپوش داشته باشید یا عدم وجود درپوش مطلوب باشد. در صورت احتیاج به درپوش در 90 درصد مواقع درپوش به حالت کشویی را خودتان متناسب با نیازتان در منزل با چسب آکحواریوم بسازید. مثل آکواریوم ، آب نباید کلر دار باشد. چراغ هالوژن و فلورسنت و البته در صورت دسترسی چراغ UV از وسایل مورد نیاز موجدات تراریومی هستند. انواع تخته سنگ ها و گیاهانی که در آکواریوم به کار می رود را می توان برای تزیین تراریوم استفاده کرد. نوع خشکی و آب باید بستگی به نوع جانور و وضعیتی که در موقع رفتن از خشکی به آب برای آن آسان تر است ، ساخته شود. ارتفاع آب در صورت لزوم و خشکی در صورت لزوم ، بستگی به نوع جانور و اندازه آن دارد. در مورد غذا هم که باز بستگی به نوع جانور دارد ، ولی برای آبزیان تقریبا می شه گفت که مشابهتی با غذاهای ماهیان زینتی داره. نور و عدم وجود نور و البته ساعات آن بستگی به نوع جانور داره. استفاده از گیاهان طبیعی یا عدم استفاده از آنان با به موجود تراریومی بستگی دارد. طراحی خود تراریوم برای ساخت (که اولین و مهم ترین مسئله است) باز به نوع جاندار بستگی دارد. وجود جریان کند یا کند یا عدم وجود جریان در آب به نوع جانور بستگی دارد. نوع فیلتراسیون آب و وسایل مورد نیاز برای این کار مشابه با ماهیان زینتی بوده ولی باز هم به نوع جاندار بستگی دارد. پس در ابتدا باید نوع جانوری که قصد داریم در تراریوم نگه دارید مشخص شود.
بعضی از انواع تراریوم :
