به گزارش زیست آنلاین با گذر زمان تحقیقات گوناگونی در مورد گیاهان دارویی و نحوه مصرف آنها انجام شد که مؤید خواص بی نظیر آنهاست. دمنوش ها یکی از رایج ترین و سنتی ترین شیوه های کاربرد این گیاهان است که خواص عالی بر سلامتی خواهند داشت.
« دمنوش گیاهی » چیست؟
دمنوش روشی کاملاً در دسترس برای بهره مندی از خواص گیاهان دارویی است. این روش مبتنی بر استخراج ترکیبات معطر برگهای تازه یا خشک، ریشه، ساقه و گلهای گیاهان دارویی به شیوه دم کردن، جوشاندن یا خیس کردن است که عموماً در آب گرم انجام می شود. اگر خیساندن گیاه مورد استفاده باشد، آب سرد باید به مدت چند ساعت روی گیاه بماند و سپس صاف کرده آن را استفاده کرد. برای تهیه دمنوش، گیاه چند دقیقه ای در آب گرم مانند چای می ماند و اگر جوشانده مورد نظر باشد، باید گیاه را در آب جوش چند دقیقه ای جوشاند.
اگر گیاه دارویی کیفیت مطلوبی داشته باشد، می توان این روش درمان را نسبتاً مورد اطمینان دانست. سلولهای گیاه در صورت تازه یا خشک بودن می توانند بخوبی در صورت نبود رطوبت، ترکیبات و خواص خود را حفظ کنند. این قابلیت بخصوص برای حفظ گیاه در مدت طولانی یک مزیت محسوب می شود. همچنین این گیاهان دارویی می توانند ترکیبات فعال را در مدت طولانی و در مکانیسم های تغییر دهنده ای مانند اکسیداسیون نیز حفظ کنند. برای تشخیص این واقعیت، کافی است تا چند برگ خشک نعناع یا اسطوخودوس را میان انگشتان بسایید تا بوی معطر آنها احساس شود. ریشه ها، ساقه ها و دانه ها بهتر از برگها و گلها این ترکیبات را حفظ می کنند.
چه مدت می توان گیاه دارویی را نگهداری کرد؟
مدت عمر دمنوش افزون بر شیوه آماده کردن گیاه ( خرد کردن، ساییدن و...) به نحوه نگهداری آن نیز بستگی دارد. هر چه یک گیاه بیشتر ساییده شده باشد، مدت نگهداری کمتری خواهد داشت؛ زیرا مقدار بیشتری از اسانسها را به دلیل در معرض هوا بودن از دست می دهد. گیاهان نگهداری شده در ظروف بدون منفذ ماندگاری طولانی تری نسبت به گیاهان بدون بسته بندی صحیح دارند. گرچه عطر و بوی این گیاهان نیز ممکن است ماه ها باقی بماند، اما خواص پزشکی آنها به اسانسهای گیاه بستگی دارد که با گذر زمان کاهش می یابد. به همین دلیل توصیه می شود، گیاهانی که در کیسه نگهداری می شوند، حداکثر طی دو تا سه ماه استفاده شود، اما گیاهانی را که در ظروف بدون منفذ هستند، می توان تقریبا تا یک سال نگهداری کرد. بعضی از انواع گیاهان دارویی به دلیل خواص پزشکی منحصر به فرد و در دسترس بودن برای درمان دردها و مشکلات معمول روزمره کاربرد زیادی دارند. این گیاهان از نظر عوارض جانبی محدود و تحقیقات علمی بررسی شده اند که در ادامه به مهمترین آنها اشاره می شود:
سنبل الطیب؛ دمنوشی عالی برای بهبود خواب
شهرت سنبل الطیب به “ آرام بخش گیاهی فوق العاده “ از دوران قدیم بر می گردد که عطر بسیار تندی دارد و ریشه کوتاه آن مملو از ریشه های نازک سیاه فام است. زمانی که این ریشه های نازک خشک می شوند، بوی نامطبوع بسیار مشخصی را پراکنده می کنند که البته گربه ها را به خود جذب می کند. همین ریشه ها دارای ترکیبات فعالی مانند اسانسها، اسیدها و الکل هستند. معمولاً سنبل الطیب در موارد اضطراب، اختلالات خواب بخصوص مشکل در به خواب رفتن، تحریک پذیری و حساس بودن توصیه می شود که البته می توان آن را به عنوان داروی مکمل برای شیمی درمانی یا ترک دخانیات نیز استفاده کرد. اگر این گیاه برای رفع بی خوابی مصرف می شود، نباید از داروهای بنزودیازپان ها و آرام بخش ها همراه با آن استفاده کرد. برای بهره مندی از خواص سنبل الطیب می توان آن را به شکل دمنوش و جوشانده آماده کرد. برای تهیه دمنوش، 20 گرم ریشه خشک کاملاً خرد شده را در یک لیتر آب جوش به مدت 20 دقیقه دم کرده و سپس صاف کنید. برای جوشانده نیز 20 گرم ریشه خشک خرد شده را در یک لیتر آب جوشانده و سپس صاف کنید. پس از صرف هر وعده غذا یا پیش از خواب، یک لیوان از آن را بنوشید.
نعناع تند؛ مفید برای بهبود سندرم روده تحریک پذیر
کاربرد پزشکی نعناع تند به عهد باستان برمی گردد که در شرق و غرب کاربرد داشته است. این گیاه بوی معطر مطبوعی دارد و یکی از گیاهان اصلی در زمینه گیاهان دارویی دستگاه گوارش محسوب می شود. ترکیبات فعال آن بخصوص در برگها وجود دارد که فلاونوئیدها و تانین از آن جمله هستند. نعناع تند برای تسهیل گوارش، مقابله با حالات گرفتگی عضلات شکم، هضم مشکل، نفخ و حالت تهوع توصیه می شود.
برای تهیه دمنوش نعناع کافی است تا 25 گرم برگ تازه یا خشک را در یک لیتر آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کنید و یا 5 تا 6 برگ تازه یا خشک را در فنجانی آب جوش به مدت 5 تا 10 دقیقه بگذارید. توصیه می شود یک فنجان از این دمنوش را پس از هر وعده غذا بنوشید.
بادرنجبویه؛ نوشیدنی بی نظیر برای غلبه بر اضطراب
اضطراب ارمغان زندگی مدرن است که به جز در موارد بسیار حاد قابل درمان با گیاهان دارویی است. بادرنجبویه گیاهی با برگهای طرح دار و بوی بسیار معطر است که تأثیر آرام بخشی این گیاه را اغلب می توان با داروهای گروه بنزودیازپان ها مقایسه کرد.
دمنوش بادرنجبویه بسیار مطبوع است و برای تهیه آن لازم است 2 تا 4 قاشق برگهای بادرنجبویه را در یک فنجان آب به مدت 5 تا 10 دقیقه دم کرد.
زنجبیل؛ ضدتهوع بی نظیر
زنجبیل گیاهی علفی است که ریشه ای چاق با گره ها و ریشه هایی شبیه به دست دارد. بوی معطر تند و تیزی آن نشان دهنده خواص درمانی بی شمار است. مهمترین معروفیت زنجبیل تحریک و بهبود سیستم گوارش است، اما در موارد خستگی، حالت تهوع و مشکلات روده ای نیز مفید خواهد بود.
جوشانده زنجبیل را می توان سه فنجان در روز، صبح، ظهر و شب پس از صرف غذا میل کرد. برای تهیه آن 3 گرم ریشه خشک زنجبیل را در یک فنجان آب به مدت 20 دقیقه دم کرده و سپس میل نمایید. در موارد نادری ممکن است حساسیت یا دردهای شکمی احساس شود.
گزنه؛ داروی مسکن طبیعی
گرچه معمولا گزنه گیاهی است که طرفدار ندارد، اما شناخت ترکیبات پزشکی آن می تواند این نظر را تغییر دهد. خواص مدر بودن در درمان تکمیلی نقرس مؤثر است. بسیاری از متخصصان طب سنتی آن را به عنوان یک داروی ضدالتهاب و مسکن می شناسند.
برای تهیه دمنوش 2 تا 3 قاشق ریشه خشک گزنه را در یک فنجان آب گرم به مدت 5 تا 10 دقیقه دم کرده و استفاده کنید. ناراحتی های گوارشی و حساسیت عوارض احتمالی مصرف گرنه است که البته بندرت دیده می شود. همچنین ممکن است مزه آن چندان مورد پسند نباشد که در این صورت می توان از پودر خشک یا کپسولهای آن استفاده کرد.